Bardzo często pracodawca sugeruje, lub wręcz wymaga założenia własnej działalności. Czy należy się tego bać? Jakie są plusy i minusy samozatrudnienia?– Job Polska, poradnik kariery

Dlaczego pracodawcy często wolą samozatrudnienie od etatu? Przyczyn jest kilka:

1. Omija się w ten sposób Kodeks Pracy. Samozatrudnionego pracownika łatwiej jest zwolnić (chociaż zależy to, oczywiście, od umowy), pracownikowi nie przysługuje urlop ani inne świadczenia. Czy jest to korzyste dla pracownika? Z pozoru nie, ale wszystko zależy od konkretnej umowy między podmiotami gospodarczymi. Może się zdarzyć tak, że warunki samozatrudnienia są nawet korzystniejsze, niż warunki Kodeksu Pracy, chociaż jest to raczej wyjątkowa sytuacja. Z reguły samozatrudnienie jest zdecydowanie mniej korzystne z punktu widzenia ochrony socjalnej.
2. Jest to rozwiązanie tańsze i wygodniejsze dla pracodawcy. Tak, pracodawca nie musi odprowadzać składek ZUS ani zaliczek na podatek dochodowy od samozatrudnionego pracownika. Pracownik wystawia rachunek lub fakturę VAT i sam rozlicza się z ZUS oraz Urzędem Skarbowym, pracodawca również nie musi zajmować się dosyć skomplikowaną księgowością, jak w przypadku pracowników etatowych.

W przypadku, gdy pracownik etatowy zarabia 3000 zł netto, koszt pracodawcy wynosi 4200 zł. Często więc pracodawca woli zapłacić te same 4200 zł lub nieco mniej, ale pracownikowi samozatrudnionemu. Czy to opłaca się pracownikowi? Policzmy.

Koszty prowadzenia działalności gospodarczej:

- W ciągu pierwszych dwóch lat prowadzenia działalności właściciel firmy płaci tzw. „mały ZUS”, czyli obecnie ok. 300 zł. Trzeba pamiętać, że nie odprowadza się składek emerytalnych, więc przyszła emerytura będzie niższa. Pod dwóch latach składka ZUS wynosi obecnie ok. 1050 zł miesięcznie.

- Podatek dochodowy wynosi 18% (w przypadku dochodu do 85528 zł rocznie) oraz 32% (powyżej tej kwoty). Można też wybrać wariant ryczałtu (zazwyczaj 8.5%), ale w tym przypadku nie można odliczać większości kosztów.

- Ze względu na skomplikowane prawo podatkowe (zwłaszcza w przypadku podatku VAT) warto skorzystać z usług biura księgowego – koszt od 100 do 250 zł miesięcznie w przypadku typowego samozatrudnienia.

Podsumowując:

- Wystawiając rachunek na 4200 zł miesięcznie samozatrudniony pracownik:

- odprowadza 300 zł składek ZUS (w pierwszych dwóch latach)

- koszt biura księgowego 150 zł

- odprowadza 675 zł podatku PIT

- pozostaje 3075 zł netto

Kwota netto będzie wyższa w przypadku ryczałtowego podatku, ale w przypadku rozliczania na zasadach ogólnych również będzie sporo wyższa z powodu kosztów prowadzenia działalności. W przypadku samozatrudnienia do kosztów prowadzenia działalności można wliczyć prywatny telefon, zakup sprzętu biurowego (komputer, drukarka), koszty posiadania samochodu oraz wiele innych rzeczy. W praktyce więc, wystawiając pracodawcy rachunek na 4200 zł ostateczna kwota netto będzie wynosić ok. 3500 zł. Opłaca się? W pierwszych dwóch latach tak. Później zależy to od zarobków – im wyższa kwota, tym samozatrdnienie opłaca się bardziej (kosztem składek emerytalnych).

Trzeba pamiętać również o tym, że wymuszanie samozatrudnienia jest nielegalne, pracodawca powinien dać wybór. Jeżeli uważamy, że doszło do złamania prawa, trzeba zwrócić się do Sądu Pracy. Sąd Pracy może uznać daną umowę za stosunek pracy i wymusić zatrudnienie danego pracownika na etat.